Een “bloedserieus” gesprek met prof. dr. Dominique Paepe (UGent) over bloeddonatie bij huisdieren

“Bloed geven doet leven” geldt ook voor honden en katten. Dagelijks krijgen zieke of gewonde viervoeters een tweede kans dankzij een bloed- of plasmatransfusie. Maar wist je dat ook jouw hartendief daarbij het verschil kan maken? Wij spraken prof. dr. Dominique Paepe van de Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Gent over hoe bloeddonatie bij huisdieren precies werkt en waarom donoren zo belangrijk zijn.

Wat houdt bloeddonatie bij huisdieren precies in?

Prof. dr. Paepe: "Eigenlijk is bloeddonatie bij huisdieren heel gelijkaardig aan menselijke bloeddonatie. Gezonde honden en katten kunnen bloed geven dat we dan kunnen gebruiken voor andere dieren in nood. Hier aan de UGent verzorgen wij het volledige traject: van de screening tot de afname en ook de bewaring van het bloed."

Wanneer is een bloedtransfusie nodig bij huisdieren?

Prof. dr. Paepe: “Er zijn veel situaties waarbij bloed- of plasmatransfusies noodzakelijk zijn, zoals zware operaties, verkeersongevallen, auto-immuunziekten waarbij het lichaam de eigen bloedcellen vernietigt, vergiftigingen (zoals rattengif) en ook aangeboren stollingsstoornissen. Het gaat dus meestal echt om acute en ernstige gevallen.”

Kan elke hond of kat bloeddonor worden?

Prof. dr. Paepe: “Nee, we hanteren wel enkele criteria. Zo moeten honden en katten gezond én volwassen zijn, maar nog geen 10 jaar oud. Een hond moet ook minstens 25 kg wegen en een kat minstens 4 kg. Daarnaast mogen de dieren niet naar bepaalde landen op vakantie zijn geweest, vooral Zuid-Europese landen, want daar lopen ze meer risico om infectieziekten op te lopen die via het bloed overdraagbaar zijn. Honden en katten moeten ook in orde zijn met vaccinaties, ontworming en ontvlooiing.”

Hoe verloopt zo’n bloeddonatie eigenlijk?

Prof. dr. Paepe: “Meestal is het eerste bezoek vooral een kennismaking. Het baasje vult een vragenlijst in waarin we vragen stellen rond vaccinatie, ontworming en ontvlooiing. Nadien volgt er een uitgebreide gezondheidscontrole, inclusief bloedonderzoek. Is alles in orde, dan plannen we een tweede afspraak voor de eigenlijke donatie. Je huisdier moet dan nuchter zijn. We kalmeren of sederen de dieren lichtjes, zodat ze rustig blijven liggen. Bij sommige honden lukt dit ook zonder sedatie. De bloedafname gebeurt nadien via de halsader. Bij honden nemen we 400 à 450 ml af in een bloedzak zoals bij mensen. Bij katten gaat het om 40 à 50 ml, verdeeld over meerdere spuiten.”

Hoe lang duurt een bloeddonatie bij huisdieren?

Prof. dr. Paepe: "De donatie zelf duurt ongeveer een kwartiertje. Maar met voorbereiding en nazorg ben je in totaal wel een uurtje bij ons. Nadien mag je huisdier meteen naar huis, al raden we aan om het die dag wat rustiger aan te doen."

Hoe vaak mag mijn hond of kat bloed geven?

Prof. dr. Paepe: “Om de drie maanden mag een gezond huisdier opnieuw doneren. Bij honden speelt ook de bloedgroep mee: sommige honden zijn universele donoren en worden daarom iets vaker opgeroepen."

Zijn er ook bloedgroepen bij honden en katten?

Prof. dr. Paepe: “Jazeker. Bij honden is de belangrijkste bloedgroep de DEA 1.1. DEA 1.1-negatieve honden zijn universele donoren: zij kunnen aan zowel negatieve als positieve honden doneren. DEA 1.1-positieve honden kunnen dat niet. Katten hebben bloedgroep A, B of het erg zeldzame AB. Katten met bloedgroep A en B hebben van nature antistoffen tegen de bloedgroep die ze zelf niet hebben. Omdat bloedgroep B minder vaak voorkomt, laten we katten met die bloedgroep meestal sneller onverwacht op afspraak komen dan katten met bloedgroep A.”

Bestaan er bloedbanken voor huisdieren?

Prof. dr. Paepe: “Ja, de grootste zijn verbonden aan universiteiten, zoals hier in Gent en ook in Luik. De universiteit van Luik en ook sommige dierenklinieken of praktijken werken samen met Animal Blood Bank Benelux of hebben zelf een eigen (grote) donorhond. In de toekomst is het ook de bedoeling dat wij met de Animal Blood Bank Benelux samenwerken."

Waar gaat het afgenomen bloed naartoe?

Prof. dr. Paepe: "We bewaren het hier op de faculteit voor onze eigen patiënten. We zijn (nog) geen distributiecentrum. In samenwerking met Animal Blood Bank Benelux willen we in de toekomst wel een kleine voorraad aanleggen voor andere praktijken."

Wordt het bloed altijd volledig gebruikt?

Prof. dr. Paepe: "We nemen altijd volledig bloed af, maar bij honden scheiden we het bloed meestal in rode bloedcellen en plasma. Zo kunnen we meerdere dieren helpen met één bloedafname. Rode bloedcellen blijven gekoeld zo’n 3 à 4 weken goed. Plasma wordt ingevroren en blijft tot een jaar bruikbaar. Bij katten bewaren we altijd het volledige bloed in spuiten, die dan 4 weken houdbaar zijn in de koelkast."

Zijn er risico’s voor huisdieren?

Prof. dr. Paepe: “De risico’s zijn heel klein. Sommige dieren zijn even wat suf door de sedatie, maar dat trekt snel weg. Je mag gerust een wandeling maken met je hond na de donatie, zolang het maar rustig blijft.”

Zijn er ook voordelen voor de donor?

Prof. dr. Paepe: "Absoluut. Donoren krijgen bij elke sessie een uitgebreide gezondheidscheck, inclusief bloedonderzoek. Daarnaast geven we een kortingsbon voor voeding mee. Maar het mooiste is natuurlijk dat je huisdier een leven redt. Dat geeft een heel bijzonder gevoel."

Waarom zijn nieuwe bloeddonoren zo belangrijk?

Prof. dr. Paepe: "De vraag naar bloed stijgt elk jaar. Er zijn steeds meer transfusies nodig en we verliezen ook donoren omdat ze ouder worden, verhuizen of ziek worden. Momenteel staan er 180 honden en 110 katten op de donorlijst van onze faculteit, maar met een stijgende vraag naar bloedtransfusies blijven we dus constant op zoek naar nieuwe honden en katten die kunnen helpen.”

Waar kunnen mensen terecht als ze hun huisdier willen aanmelden?

Prof. dr. Paepe: “Ze kunnen ons mailen via bloedbank.khd@ugent.be of het formulier op de website van de Kliniek Kleine Huisdieren invullen. Wij nemen dan graag contact op voor een eerste screening.”